Wikimania/2023/ToprakM
Singapur'da gerçekleşen Wikimania 2023 konferansına katıldım. Bu; yüzyüze katıldığım ilk Wikimania, Wikidata Trainings For Turkic Wikimedians 2022 ardından ise ikinci Wikimedia etkinliğimdi. Konferansa Adem ile Wikimedia Topluluğu Kullanıcı Grubu Türkiye'den katılım kursu alarak katıldım. Bu yıl Wikimania'ya Türkiye'den beş kişi dahil olmak üzere 670'den fazla kişi yüzyüze, 1500'den fazla kişi ise çevrimiçi olmak üzere yaklaşık 2100 kişi katıldı.
15 Ağustos 2023
Ön konferans günü Hub'lar ile alakalı bir oturuma katıldım: Movement Strategy and Governance Discussion - Hubs community of practice. Oturumda Hub kavramı, mevcut Hub'lar, yaptıkları, planladıkları ve kurulması düşünülen Hub'lar tartışıldı. Mevcut ve kurulması planlanan bazı Hub'lar hakkında tartışıldı. Mevcut Hub'ların deneyimleri paylaşıldı ve kavramın geliştirilmesi üzerine konuşuldu.
16 Ağustos 2023
Konferansın ilk gününde açılış töreni hariç üç oturuma katıldım.
"Mentoring new editor on Wikipedia" oturumunda WMF Growth team'den konuşmacılar eşliğinde Vikipedi'de yeni kullanıcılara danışmanlık nasıl yapılabileceği konuşuldu. Türkçe Vikipedi'de halihazırda kullandığımız danışmanlık aracından bahsedildi. Yeni kullanıcıların nelere ihtiyaç duydukları ve danışmanlık aracının bu ihtiyaca nasıl cevap verdiğinden bahsedildi. Yeni kullanıcıları motive etmek ve katkı sağlamaya devam etmesini sağlamak adına danışmanların kullanıcılara teşvik edici mesajlar gönderebilmesi adına çalışılan bir modülden bahsedildi. Araç, danışmanlar için teşvik gönderilebilecek danışanlar seçecek. Yeni kaydolan kullanıcıların kaydolma motivasyonundan bahsedildi ve kullanıcıların bir kısmının sadece okumak amacıyla kaydolduğundan bahsedildi ve danışmanlık aracının yeni gelen kullanıcıların ilk değişikliğini yapıp yapmamasındaki etkisinden bahsedildi.
"Helping Wikisource recognize handwritten documents" oturumunda Vikikaynak için tarihi belgelerdeki yazıları okumaya ve görselleri analiz etmeye yarayan Transkribus hakkında konuşuldu. Dizinler olarak pdf gibi dökümanların oluşturulabildiği Vikikaynak'ta, optik karakter tanıma (OCR) sayesinde görsellerdeki metni hızlıca okumak ve bunu yazıya dökmek mümkündü. OCR araçlarına eklenen Transkribus ile artık el yazısı da bu şekilde yazıya dökülebiliyor. Oturumda Transkribus aracından, aracın neleri yapabildiğinden, nasıl çalıştığından ve henüz 11 dilde çalışan aracın yeni dillere eklemek sürecinden bahsedildi.
"Basics of Editing Wikisource" oturumunda Vikikaynak'ın yapısı ile Vikikaynak'ta bulunan Proofread Page eklentisinden bahsedildi. Her katılımcının yaklaşık beşer sayfasını açması ile bir kitabı Vikikaynak'a ekledik.
17 Ağustos 2023
Konferansın ikinci gününde beş oturuma katıldım.
"Bashkir Wikipedia - 18 years of sustainable development" oturumunda Başkurtça Vikipedi'den Rustam Nuryev sunum yaptı. Önce kendi hakkında kısaca bilgi verdi, ardından Başkurt halkından ve Başkurdistan'ın tarihinden bahsedildi. 2005 yılından itibaren gelişen Başkurtça Vikipedi'nin çoğunlukla emekli yazarlar, gazeteciler ve öğretmenler tarafından oluşturulduğuna vurgu yapıldı. Vikipedi'nin daha fazla tanınması ve yeni kullanıcılar edinilmesi amacıyla yürütülen çabalara ve bu amaçla düzenlenen sunumlara değinildi. Kullanıcıları teşvik etmek amacıyla belirli konularda verilen gerçek madalyalardan bahsedildi. Özellikle içerik çeviri aracının kullanımıyla, 2021 yılında bin olan madde sayısının 2022 yılında 10 bin maddeye yükseldiği ve internet üzerindeki Başkurtça içeriğin artışının, Başkurtça dilinin korunmasına katkı sağladığı belirtildi.
"ChatGPT vs. WikiGPT: Challenges and Opportunities in harnessing generative AI for Wikimedia Projects" oturumunda Jimmy Wales de dahil olmak üzere altı konuşmacının yer aldığı bir paneli izledik. Panelde ChatGPT başta olmak üzere yapay zeka dil modellerinin bir gün Vikipedi'nin yerini alıp almayacağı, Vikipedi'deki kullanılmasında oluşacak ihtimaller ve yapay zekanın bilgi üretmesindeki durumu tartışıldı. Arama motorlarında bazı dillerde bir arama yapıldığında bir cevap almanın mümkün olmadığından, ancak yapay zeka modellerinin diğer dillerdeki içeriği de almasından ötürü o dilde cevap verebildiğinden bahsedildi. Ayrıca yapay zekanın sunduğu bir bilginin nasıl doğrulanabileceğinden konuşuldu.
"OpenStreetMap and Wikimedia: Awesome Together!" ve "Giving Contexts to Places We Love - The Power of OpenStreetMap and Wikidata" oturumlarında OpenStreetMap ile Vikipedi'nin kullanıcılar tarafından oluşturulması bakımından benzerliklerinden bahsedildi. OpenStreetMap'deki nokta, çizgi, alan ve ilişki olan dört veri çeşidi ile bu verilerin etiketlenmesi anlatıldı. Vikiveri'ye OpenStreetMap ögesinin, OpenStreetMap'e ise Vikiveri ögesinin nasıl eklenebileceği gösterildi. Yakın geçmişte Türkçe Vikipedi'ye eklenen harita eklentisi dahil olmak üzere Wikimedia projelerinde OpenStreetMap haritaların kullanım alanları gösterildi. Yerel toplulukların oluşturdukları projeler gösterildi. Projelerden birisi Belçika'daki sokak adlarında bulunan cinsiyet eşitsizliğini göstermek adına oluşturulan bir haritaydı. Haritaya göre sokak adlarının neredeyse tamamı erkek adları taşımakta. Ücretli haritacılığın Vikipedi'deki ücretli editörlüğün aksine oldukça yaygın olduğundan bahsedildi. 2019'da her altı değişiklikten biri şirketler tarafından yapılmış. Şirketlerin katkı sağlamasının arkasındaki motivasyon, servislerinde OpenStreetMap kullanmaları olduğundan bahsedildi. Son olarak Vikiveri ile OpenStreetMap arasındaki bağlantıyı kolaylaştıran "OSM Wikidata matcher" aracından bahsedildi.
"Wikifunctions is here" oturumunda Abstract Wikipedia ile Wikifunctions projeleri üzerine çalışan iki vakıf çalışanı, son on yılda oluşturulan ilk yeni proje olan Wikifunction'dan bahsettiler. Çoğu projenin, bizim Türkçe Vikipedi'de de arada yaptığımız gibi, modülleri ve şablonları diğer dillerden kendilerine aktardıklarından bahsedildi. Bu modüllerin özellikle küçük vikiler için yerelleştirilmesinden ve güncel tututlmasındaki zorluklara değilinildi. Wikifunctions'un amacı ise bu modülleri ve daha fazlasını toplu bir havuzda barındırmak ve diğer vikilerde kullanılmasını kolaylaştırmak. Ardından Temmuz 2023'te açılan ve hala geliştirme sürecinde olan Wikifunctions sitesi, Vikiveri'ye benzeyen bir arayüzü, sitedeki araçlar ve temel olarak nasıl kullanıldığından bahsedildi.
18 Ağustos 2023
Konferansın üçüncü gününde ligning talks hariç üç oturuma katıldım.
"From State Censorship to State Sponsorship: How We Organized a Seven-Month Edit-a-Thon with a State Agency" oturumunda Nodir Ataev ve Zarnigora Ataeva Vikipedi'nin geçmişte Özbekistan'da engellendiğinden ve bu engeli nasıl aştıklarından ve devletten sponsorluk aldıklarından bahsettiler. Engelin nedenini kesin olarak bilinmiyor olsa da yakın zamanda engel kaldırılmış. Düzenledikleri etkinlikler ile yaklaşık katılımcıların yüzde doksanı öğrenci olmak üzere çeşitli etinlikler düzenlemişler. Engelden sponsorluğa devletin tutumunun değişmesinin büyük katkısı olmuş. Sponsorluklar yüzünden şimdiye kadar devletten herhangi bir konuda baskı görmemişler. Geçen yıl ilk defa Özbekistan'daki Özbekçe Vikipedi'nin okunma sayısı Rusça Vikipedi'yi geçerek rekor kırmış.
"Wiki Loves Local Laws too" oturumunda Filipinler'de yürütülen yerel yasaların dijitalleştirilimesine dair projeden bahsedildi. Filipinler'deki her bölgenin kendine ait çeşitli yasaları varmış. Sanal ortamda bulunmayan bazı yasaları bazı okullarla ve uzmanlarla işbirliği yaparak dijitalleştirip Commons'a yüklendiğinden ve son olarak yüklenen yasaları Vikikaynak'a aktarmak üzerine çalışıldığından bahsedildi.
"Psst, Wikimedia has a sound logo" oturumunda düzenlenen yarışma ile seçilen Vikipedi'nin ses logosu tanıtıldı. Kazananın nasıl ve kimler tarafından seçildiğinden bahsedildi. Son olarak logonun nasıl kullanılabileceğinden ve kullanırken neler yapılması gerektiği anlatıldı.
Günün sonunda anladığım kadarıyla Wikimania'da bir ilk olarak Ligtning talks yapıldı. K:Caner ve K:Başak da dahil olmak üzere yaklaşık 25 katılımcı beşer dakikalık konuşmalar yaptı. Konuşmaların yaklaşık yarısında konuşmacıların dahil olduğu gruplarda yapılan aktiviteler, aldıkları sonuçlardan bahsedildi. Yine yaklaşık yarısında ise yapılan etkinliklerden bahsedildi. Bisikletli insanların Commons'a yüklenmesi ve Commons'ta 3 boyutlu içeriğin arttırılması gibi.
İlk defa bu düzeyde bir Wikimedia etkinliğine katıldığımdan dolayı daha önce hiç konuşma fırsatı bulmadığım yerlerden Wikimedia gönüllüleri ile tanıştım. Dünyanın her yerinden insanlara yaptığımız işlerden bahsetmek ve farkı şekillerde Wikimedia projelerine katkı sağlayan diğer gönüllüler ile tanışmak ve onları dinlemek oldukça ilham verici bir deneyim oldu.