Wikimania/2024/Basak

Wikimania 2024 Katılımcı Notları Hazırlayan: Basak Uluslararası toplantılar

Polonya'nın Katoviçe kentinden gerçekleşen 2024 Wikimania Konferansı'na yarı-burslu olarak katıldım. 7-10 Ağustos günlerinde gerçekleşen oturumları takip ettim. Bu Wikimania, katıldığım Wikimania Konferansları arasında çok özel bir yere sahip; çünkü bu sene açılış töreninde aramızdan birini, Türkiye'den bir Wikimedia gönüllüsünü yılın Wikimedia Ödülleri töreninde alkışlama fırsatı oldu. Yılın Medya Katkıvereni olarak ödülünü Jimmy Wales'in elinden alan Kurmanbek'i bir kere daha tebrik ediyorum. Aşağıda Wikimania notlarımı bulabilirsiniz:

Wikimania 2024: Katılımcılar, Geziler, Posterler

Türkiye'den birkaç katılımcı

Wikimania Konferansı'na bu sene 1100 kişi çevrimdışı, 2500 kadar kişi de çevrimiçi olarak katıldı. 143 ülkeden katılımcı vardı. Her zamanki gibi muhtemelen hayatta başka hiçbir zaman, başka hiçbir yerde, hatta televizyonda, sinemada bile duyma imkanı bulamayacağım dilleri konuşulurken duyma, hiç bilmediğim, duymadığım yerlerden gelen insanları görme imkanı veren bir buluşma oldu. Çevrimiçi katılımcılar, kaydedilen oturumları Eventyay adlı bir platform üzerinden izlediler. Kayıtlar, Vakfın Youtube kanalına da yüklendi/yükleniyor. Şuradan program ulaşmak ve istediğiniz oturumun video kaydı varsa izlemek mümkün: Program

Katılımcılar şehre 5 Ağustos gecesi veya 6 Ağustos günü vardılar. 6 Ağustos, gezme ve sosyal etkinliklere ayrılmıştı. Daha önce katıldığım Wikimanialarda gezi programları hep son güne bırakılmıştı, bu sefer henüz konferans başlamadan önce çevreyi tanıma imkanı oldu. Konferanstan bazı katılımcılarla bir etnografya müzesini ve stadyumu gezdim. Şu videoyu bu gezinin hatırası olarak Commons.wikimedia.org'a hediye ediyorum: Trembita

Bu Wikimania'da açılıştaki ödül töreninde Kurmanbek'i sahnede görmek kadar poster sunumları arasında Türkiye'den ve üyelerinden olduğum Türk Dilleri Topluluğundan birer poster görmek çok hoşuma gitti. Türkiye'den poster, nesli tükendiği düşünülen leopar sazanının fotoğrafının Türkiye'de görüntülenip Wikimedia'da Commons'ta paylaşılması ile ilgili idi. Bu vesile ile fotoğrafı Commons.Wikimedia.org'a kazandıran Kediçobanı'nı tekrar kutlarım. Merak edenleri ilgili blog yazısını okumaya davet ediyorum. Wikimania'daki diğer posterleri merak edenler şurada bulabilir: Wikimania 2024 Posterleri

Wiki Kadınlar Zirvesi

Kadın Zirvesi katılımcıları

Wikimania sırasına Wiki Kadınlar zirvesinin bu sene ikincisi yapıldı. Bu zirve için ayrılmış salonda kadınlara yönelik ve kadın Wikimedia gönüllülerini konu olan oturumlar vardı. Zirve hakkında bilgi için tıklayınız.

Kadınlar Zirvesini organize etmiş olan grup, Wikimedia Hareketi içinde kadınlar ile ilgili başlatılan bazı yeni girişimler konusunda bilgilendirdi ve katılıma davet etti.

Wikimedia Kadın Zirvesi

Wiki Women Collective (Wiki Kadınlar Topuluğu) adıyla bir uluslararası oluşum meydana getiriliyor. Bu fikir, 2023’te Hindistan’da gerçekleşen Wikimedia Kadın Kampı sırasında ortaya çıktı. Komite, Wikimedia projelerindeki cinsiyet uçurumunu kapatmaya odaklanan küresel girişimlere yön vermek ve Hareket içinde bu konunun önceliklendirilmesini sağlamak üzere çalışacak. Bu komiteye katılıp katkı vermek isteyenler 31 Ağustos’a kadar adaylık sayfasına başvurabilir: Adaylık

Bir sanatçı, konferansın görsel kaydını tutuyor

Wikimedia projelerindeki Cinsiyet Uçurumu sorunu ile ve kadınların wiki projelerine ayrımcılığa uğraması ile başa çıkmak için uluslararası bir ağ -WikiWoman Care Network - kurulması için hazırlık yapıyor.

Wikimedia Kadın Kampı’ndan sonra kadınların Wikimedia Hareketi içindeki yerini ve ihtiyaçlarını belirleyip bir strateji tespit etmek için bir çalışma grubu kurulmuştu. Belirlenen eylemler şunlar:

Cinsiyet eşitliğinin öncelenmesini sağlayan bir çalışma grubu kurulması
Dengeli temsil için politikaların geliştirilmesi
Hibe alanların ekiplerinde cinsiyet dengesin sağlama zorunluluğunun getirilmesi
Katkıverenlere destek yapılarının kurulması. WMF bazı çalışmalar yapıyorsa da destek yapıları mevcut değil.
Sürdürülebilir kaynaklar için rehber de destek hazırlanamsı
Küresel koordinasyon sağlanması

Geliştirilen öneriler şunlar:

Sadece Mart ayına yüklenme, yıl boyunca kadınlarla ilgili kampanya ve girişimlerin devamını sağla.
Erkeklerin de katılacağı alanlar yarat.
Öğrenme ve mentorluk programları geliştir.
Bölgesel ve global wikilerde kayda değerlik kriterilerinde değişikliklerin sağlanması: ”Kendi yerel dilinde yazıldığında Kayda değerliği sorgulanan içerikler, İngilizce VP’de yazıldığında bu çok ihtiyaç duyulan içeriği oluşturduğunuz için teşekkür ederiz şeklinde karşılanıyor”
Kırsal bölgelerde Wikimedia katkıverenlerine akran desteği sağlanması
Sözlü kaynakların geçerliliği için belgelendirilmesi ve stratejiler

2025 Wiki Kadın zirvesi, Nairobi’deki Wikimania sırasında olacak: https://wikiwomencamp.org/

Bir Avukatın Gözünden Herkes için Yapay Zekâ

Bir Avukatın Gözünden Yapay Zekâ

İzlediğim oturumlardan birisinde AB Adalet Divanı Başsavclarından Maciej Szpunar konuşmacı idi. Bu oturumu, notlarımda detaylı bir şekilde aktarmak istedim. Szpunar, yapay zekânın bilgi yaratma ve ifade özgürlüğü üzerindeki etkilerini bir hukukçunun bakış açısından açıkladı.

Adalet Divanı, Avrupa’nın en yüksek yargı organı. AB Hukuku'nun yorumlanması konusunda son sözü Adalet Divanı söyler. Bu mahkeme, AB mevzuatını yorumlayarak anlaşılır hale getirmektedir. Adalet Divanı’nda 27 hakim ve beşi daimi üye devletlerden (fransa-almanya- ispanya- italya- polonya) gelen altısı dönüşümlü olarak diğer üye devletlerden gelen 11 başsavcı görev yapıyor. Başsavcılar ve hakimler birbirine eşit konumdalar. Başsavcılar, davalarda karar vermiyor, mahkemeye görüş bildiriyor. Bu başsavcılardan biri olan Szpunar, başsavcının rolünün bazen bir tartışmayı körüklemek olduğunu ve bir hâkim olsaydı sahip olacağından biraz daha fazla şey söyleme hakkı olduğunu söyledi.

Hackathon

Kendisi, AI karşısında çok heyecan duyan bir hukukçu. Ancak hukukçuların her zaman teknolojik devrimin gerisinde kaldığını belirtti. Çünkü hukukçunun işi, yeni teknolojinin gerektirdiği kuralların ne olabileceğini öngörmeye çalışmak. Çok kısa süre önce AB’de, AI yasası geçti. Bu, çok dar kaspamlı bir düzenleme. Sadece AI sistemini “etkisi temel insan haklarına ne kadar zararlı olabilir” bakımınından bir kaç kategoriye ayırıyor. Yasanın, henüz değinmediği alanlarda başsavcının ilgilendiği sorular şunlar:

Sorumluluk: AI teknolojinin gelişimi, geleneksel sorumluluk kavramı yeniden gözden geçirmeyi gerektiriyor. “AI tarafından verilen zarardan kim sorumludur?” ve “AI tarafından yaratılan tazminat zararlarının ödenmesi ile nasıl başa çıkmalıyız?” soruları cevaplanmayı bekliyor.

Yerel Danslar

Telif Hakları: Genelde avukatlar şu konuyu tartışıyor:”AI tarafından yaratılan telif hakkının sahibi kimdir?“ Ancak asıl önemli soru: “AI sistemlerinin, internette eriştiği bilgileri kullanması konusunda ne yapılacağı” sorusudur. AI sistemlerinin internetteki bilgilere erişimi yasalara aykırı değil. Fakat AI sistemleri, eriştiği bilgiler için ödeme yapmalı mıdır? Şimdiye kadar telif hakları, münhasır haklar olarak değerlendirildi, ancak şimdi örneğin “elimdeki mobil telefonun düğmesine bastığımda çekilen her fotoğraf korunması gereken bir hak doğuruyor mu” sorusu tartışılıyor. Belki de sadece o fotoğrafı çekmek için zaman vermek, para harcamak gibi bir yatırım varsa bir “hak”tan ve hakkın korunmasından bahsedilmelidir.

Learning Clinic

Münhasır hak yerine “yatırım” kavramının kullanılması durumda bir eşitsizliğin doğması endişesi var: Parası ve platformu olanlar, büyük şirketler telif haklarının aI teknolojileri yoluyla ihlal edilmesi halinde kendini koruyabilir; vatandaşları koruyan herhangi bir çare düşünebilir miyiz?

Başsavcıya göre AI teknolojisinin gelişimi, sorumluluk paradigmasını değiştirdi. Bir mağdur için (diyelim ki bir eser yarattım ve bu eser ile ilgii haklarım AI teknolojisi ile ihlal edildi) mesele, uğradığı ihlalin tekrarlanmamasıdır. Facebook’taki bir gönderide kişilik hakkım ihlal edilmişse, beni ilgilendiren bunu kimin yaptığını tespit etmektense, Facebook'nin bu gönderiyi kaldırması. Paradigma değişikliği budur. Artıki aracı kuruluşların sorumluluğundan bahsediyoruz. İnternet platformları&İnternet servis sağlayıcıları, ihlalin tekrarlanmayacağından emin olmak için varlar.

Vikipedi açısından düşünürsek, ürettiğiniz içeriğe herkesin erişmesine izin veriyor olabilirsiniz. Bu izninizin kapsamı nedir? Herhangi birinin Vikipedi’deki bilgiye bakmasına izin vermekle yapay zeka sistemlerinin buna erişmesine izin vermek arasında muazzam bir fark var.

"Gönüllü çalışma ücretsiz emeğe dönüşür." Verileri açıyoruz ve herkesin kullanmasından mutluluk duyuyoruz. Yarattığımız içeriğin toplum için faydalı olmayan amaçlar için kullanılmasını istemiyoruz. Şirketlerin saygı duyduğu tek şey telif haklarıdır.

Yapay zeka sistemleri büyük veri gerektirir.. Sadece büyük bilgiye erişen sistemler verimli olabilir. Örneğin biz, kendi iç çeviri sistemimiz kullanıyoruz. Deepl'e yasal belgelerimizi veremeyiz. Bu yüzden bu tür konuların çevirisinde Deepl yeterince iyi değil.

Oturum kaydını buradan izleyebilirsiniz. Oturum kaydı.

Kapanış Töreni: En Havalı Araç

En Havalı Araç Ödülleri

Kapanışta, Wikimedia Topluluğunun ihtiyaçları için geliştirilmiş araçların ödüllendirildiği Coolest Tool Award (En Havalı Araç) töreni vardı.

Kalite ödülünü Web2cit adlı aracın geliştiricisi aldı. Bu aracın, Türkçe Vikipedi'de hemen kullanılmaya başlamasını dilerim. Araç, şunu yapmaya olanak veriyor: Diyelim ki milliyet.com.tr'den bir sayfa URL kaynağı olarak kaynak gösterilmiş; bir kullanıcı gidip bunu haber kaynağına çevirebiliyor ve bu arada bu domain'den tüm sayfaların haber kaynağı olarak düzenlenmesini önerebiliyor.

Diğer araçlar hakkında bilgi almak için ödül töreni slaytlarına şuradan ulaşılabilir: Coolest Web Tool Awards Slaytları